Burn-out, concentratieverlies, vermoeidheid, een constant gespannen gevoel van naderend onheil: de symptomen zijn bekend. Maar wat kunnen we doen om het te voorkomen? Een direct antwoord is er niet. Misschien is een burn-out voorkomen wel onmogelijk. Maar we kunnen er allicht een aantal dingen aan doen, al is het maar om er enigszins op voorbereid te zijn.
Kraak de kluis die jouw karakter heet
Daarom is het goed om in ieder geval eens met een psycholoog te praten, ook al zit je prima in je vel. Het is niet raar om je leven eens door te nemen. Hoe was je jeugd, wat zijn je struikelblokken. Zo’n gesprek hoeft geen tranendal te worden, immers: jezelf beter leren kennen is nuttig. Je hebt je jeugd en puberteit gehad en denkt dat je volwassen bent, maar je moet nog veel leren.
Wat vind je van je baan?
Het werk wordt vaak aangewezen als oorzaak. Dus moet je je afvragen of je baan wel bij je past. Wanneer je veertig uur werkt, breng je een kwart van je week bij je baas door. Maar vlak ook de rest niet uit: het heen en weer reizen en vooral de gedachten die je allemaal mee naar huis neemt. Het kost allemaal tijd. Denk je dit veertig jaar vol te houden? Wat wil je bereiken? En heb je het er voor over om daarom maar de ene na de andere promotie na te jagen? Stel jezelf deze vragen. Denk daarnaast lang en goed na over kinderen. Heb je er letterlijk en figuurlijk wel plaats voor?
Ambitie als angst
Wat je wilt bereiken, is een gelukkig leven. Niemand kan je vertellen hoe je dat moet doen, maar het beste is om je ambitie niet te verwarren met dromen. Ambitie, de drang naar succes, is maar een eng begrip. Wat moet je met succes? Antwoord: bewijzen dat je ertoe doet. Maar status en succes zijn holle begrippen die ons eerder in de weg staan dan dat ze ons iets opleveren. Vaak zijn ambitieuze mensen bang iets mis te lopen, zichzelf niet te kunnen bewijzen, of zonder enige vorm van erkenning oud te worden.
Neem jezelf en anderen niet zo serieus
Je moet jezelf afvragen hoe erkenning je leven zou moeten verrijken. Erkenning kun je ook krijgen door je buurman te helpen in de tuin. Mensen nemen zichzelf doorgaans veel te serieus. ‘Ertoe doen’ wordt vaak opgevat als ‘jezelf wegcijferen’. Nooit nee zeggen tegen afspraken en verplichtingen, targets en deadlines. Waarom, in hemelsnaam? Zowel beroepsmatig als sociaal moet je je grenzen stellen. Je baas is echt niet heilig. Social media ook niet.
Ga iets anders doen en leef langzaam
Het klinkt heel simpel, maar neem als startpunt datgene wat je leuk vindt. Tekenen, voetballen, musiceren, houtbewerken, schrijven, koken: overal is de kost in te verdienen. Je gaat toch niet je hele leven achter anderen aanlopen? Het devies: ga iets anders doen. En leef langzamer. In West-Europa vinden we onszelf superieur ten opzichte van andere werelddelen, met onze discipline en haast. Maar de eerste Afghaanse geitenhoeder of Italiaanse wijnboer met aanleg voor een burnout moet nog geboren worden. Drie waarheden als een koe: je leeft maar één keer, geld maakt niet gelukkig en… de smartphone is er voor jou, niet andersom!
Geef een reactie